Geachte heer Rutte,
Hartelijk dank voor uw reactie op mijn vragen. Jammer dat u geen antwoord heeft gegeven op de meeste van mijn vragen en met name mijn belangrijkste vraag. Daarom stel ik hem bij deze nogmaals:
Waarom staat COVID-19 nog steeds op de lijst groep A van gevaarlijke infectie ziekten?
In uw reactie noemt u wel een aantal zaken waarom u vindt dat Corona een gevaarlijke ziekte is. Nog los van het feit dat een aantal van uw argumenten feitelijk onjuist zijn, heeft u niet gemotiveerd waarom COVID-19 op deze lijst zou moeten staan en bent u alleen deels ingegaan op de vergelijking met griep, waarbij u vervolgens onjuiste conclusies trekt. In de bijlage treft u mijn reactie op alle punten en hetgeen ik in uw reactie heb gelezen.
In deze brief wil ik mij echter beperken tot de belangrijkste zaken. Dat is in de eerste plaats de vraag waarom COVID-19 nog steeds op de lijst groep A van gevaarlijke infectieziekten staat en daarnaast hetgeen op korte termijn een positieve bijdrage kan leveren aan de gezondheid van Nederland.
Waarom geen Multivitaminen adviseren?
Mijn stelling:
Het adviseren van het innemen van een multivitamine per dag, is zinvoller en beter uit te leggen dan een dringend advies om niet werkende mondkapjes te dragen.
Multivitaminen in relatie tot niet werkende mondkapjes!
U geeft aan dat het innemen van multivitaminen niet nodig is wanneer je gezond en gevarieerd eet. Dat is waar, maar nog geen 10% van de Nederlanders eet dagelijks de geadviseerde hoeveelheid groente en fruit. Gevolg daarvan is dat veel mensen tekorten aan vitaminen en mineralen hebben. Gevolg daarvan is weer dat het immuunsysteem minder goed kan werken.
Dus in dat kader wil ik u vragen uw visie te herzien. Of het effect heeft op de strijd tegen Corona, kan ik natuurlijk niet bewijzen omdat het niet is onderzocht. Maar een goed werkend immuunsysteem is natuurlijk van groot belang en van tekorten is wel bewezen dat ze het immuunsysteem ondermijnen.
U heeft ons ook dringend verzocht om mondkapjes in openbare ruimten te dragen. Daarvan is bekend dat ze niet werken. Zeker ook omdat we geen medische mondkapjes mogen dragen.
Het adviseren van het innemen van een multivitamine per dag, is zinvoller en beter uit te leggen dan een dringend advies om niet werkende mondkapjes te dragen.
Heel simpel. “Eet u dagelijks geen 250 gram groente en 200 gram fruit, neem dan dagelijks een multivitamine” of “Eet dagelijks 250 gram groente en 200 gram fruit. Lukt dat niet, neem dan dagelijks een multivitamine”.
Multivitaminen in relatie tot vaccin.
U gaf aan dat het meest specifieke preventiebeleid waar het kabinet in investeert, de ontwikkeling van een vaccin is. Ook al zijn de signalen wellicht hoopvol, het kan nog lang duren tot het vaccin er is en het is ook nog de vraag of het dan effectief genoeg is. U zet dus in op een nog onbewezen vaccin. Zet ik daar de inzet van multivitaminen tegenover, is wel bewezen dat tekorten het immuunsysteem ondermijnen en dat deze kunnen worden aangevuld met multivitaminen. Een overschot aan vitaminen wordt door het lichaam afgevoerd en heeft geen schadelijke gevolgen.
Multivitaminen kunnen per direct bijdragen aan het verbeteren van de gezondheid van mensen met tekorten aan vitaminen en mineralen (waarschijnlijk 90% van de bevolking) en het immuunsysteem ondersteunen. Een vaccin is er zeker niet op zo’n korte termijn en dan nog is het de vraag of het beter werkt dan het ondersteunen van het immuunsysteem.
Multivitaminen zijn voordelig en veilig
Wat kan u nog weerhouden om een dergelijke simpele maatregel te adviseren (niet verplichten uiteraard)? Zijn het de kosten? De kosten van de mondkapjes komen ook voor rekening van de burger zelf (de vervuiling van het milieu, riolering, etc. komt wel voor rekening van de gemeenschap). Een potje multivitaminen is al verkrijgbaar rond de € 5,- per 60 tabletten. Dat is nog geen dubbeltje per dag per persoon. Veeeeeel goedkoper dan een niet werkend mondkapje.
Ik ben overigens ook van mening dat wanneer er meer aandacht zou worden besteed aan gezonde voeding in relatie tot de lagere risico’s op het krijgen van ziekten en/of het beperken van de ernst daarvan, mensen in deze tijd daar zeker voor open zullen staan. Hoe fijn is het dat je zelf wat kunt doen om de risico’s in te perken?
U gebruikt toch zelf ook Multivitaminen?!
Dan nog even een persoonlijke vraag: Wanneer u niet gelooft in de ondersteunende werking van multivitaminen, waarom gebruikt(e) u ze zelf dan? Ik heb u vorig jaar in een interview horen zeggen dat u dagelijks (ik meen zelfs 2 keer per dag) een multivitamine neemt om fit te blijven.
Ik wens u wijsheid en gezondheid toe.
Hoogachtend,
Bert Tijhoff
Bijlage 1 discutabele punten en onjuistheden in de reactie van de Minister-President op mijn vragen.
Op 24 augustus schreef ik een open brief aan de Minister-President, met daarin een aantal vragen waarvan ik denk dat ze cruciaal zijn in de Coronadiscussie. Op 24 september schreef de afdeling Communicatie namens Minister-President Rutte een reactie. Helaas is het een reactie en geen antwoord. Slechts op één vraag wordt echt antwoord gegeven. De rest van de reactie is min of meer een verantwoording van het beleid. Daarin worden echter zaken genoemd die volgens mij niet correct zijn, dan wel in ieder geval zeer discutabel. En tussen de regels lees ik echter nog iets veel belangrijkers …
Vergelijking met de griep
Ter motivatie van mijn vraag waarom COVID-19 nog steeds op lijst A staat had ik een vergelijking bijgevoegd met het griepseizoen 2017/2018.
Al hoe wel de vraag waarom COVID-19 nog steeds op die lijst staat niet is beantwoord, staat er in de reactie wel iets over de griep.
“Het klopt dat er tijdens een milde griepepidemie, zoals bijvoorbeeld die van 2018, onder kwetsbare mensen eveneens veel slachtoffers te betreuren zijn. Dit zou echter nog velen malen groter zijn wanneer er geen griepprik zou bestaan. Dit vaccin maakt dat de seizoensgriep voor de zorg beheersbaar blijft. Het gebrek aan een vaccin voor het coronavirus maakt dat, zonder alle maatregelen die het kabinet heeft genomen en nog neemt, de zorg geheel vast zou lopen. Dit zou desastreuze gevolgen hebben.”
Deze reactie suggereert dat het griepseizoen 2017/2018 een mild griepseizoen was. Dat was het echter niet. Het was het heftigste in de afgelopen 10 jaar. Het aantal slachtoffers was destijds hoger dan tot nu toe aan Corona. Toch werden er destijds geen maatregelen getroffen.
Daarnaast suggereert deze reactie dat de griepprik er voor zorgt dat veel mensen niet ziek worden. Juist in het jaar 2017/2018 heeft de griepprik niet of nauwelijks effect gehad, omdat de Influenza variant die voor de epidemie zorgde niet in het vaccin zat.
Overigens maakt ook maar een klein deel van de Nederlanders gebruik van deze griepprik en wordt de werking gemiddeld tussen de 20 en 40% geschat. De conclusie dat dat zonder de griepprik het aantal slachtoffers nog vele malen groter zou zijn dan in een mild griepseizoen is dan ook een niet onderbouwde veronderstelling die volgens mij niet juist is.
De veronderstelling dat zonder de griepprik nog meer slachtoffers zouden vallen dan in 2017/2018 het geval was, impliceert dat Influenza feitelijk ernstiger is dan Corona. Toch staat Influenza op geen enkele lijst van gevaarlijke infectieziekten en corona wel. Zelf op lijst Groep A van meest gevaarlijke infectie ziekten.
Daarnaast wordt gesuggereerd dat door het succes van de griepprik de seizoensgriep beheersbaar blijft. Wanneer je echter even gaat Googlen, ontdek je al gauw dat ook in het griepseizoen 2017/2018 de zorg te maken had met overvolle ziekenhuizen, overvolle IC’s, verplaatsen van zieken en uitstellen van andere zorg. Ook Jaap van Dissel gaf op 4 februari al aan dat de IC’s destijds vol lagen.
Conclusie: De reactie betreffende griep is tegenstrijdig en volgens mij misleidend.
Onbekend en Gevaarlijk Virus
“De harde realiteit is verder dat er sprake is van een ernstig en bovendien nog in grote mate onbekend virus. Niemand heeft daar nog weerstand tegen opgebouwd. Daarbij ligt de besmettingsgraad, zonder maatregelen, vele malen hoger. Het coronavirus is dus veel besmettelijker, niemand is beschermd, en het kan daarmee veel sneller om zich heen grijpen dan een normale seizoensgriep. Duizenden mensen, waaronder veel oudere mensen, zijn in korte tijd overleden. De hogere sterfte valt samen met de corona-epidemie in Nederland.”
Onbekend Virus?!
In mijn brief van 24 augustus heb ik al aangegeven dat er al veel meer bekend was dan bij aanvang. In de vergelijking met de griep 2017/2018 heb ik op een rij gezet wat het RIVM ondertussen al meer wist over Corona. Toch wordt hier nog steeds gesuggereerd dat er een grote mate van onbekendheid is. Dat is niet correct.
Niemand heeft nog weerstand?!
Daarnaast wordt gesteld dat niemand nog weerstand heeft opgebouwd. Deze stelling is onjuist. Alleen al het feit dat 30 tot 50% van de mensen die positief zijn getest asymptomatische dragers zijn, laat zien dat er wel degelijk een bepaalde weerstand is. Niet in de vorm van antistoffen in het bloed, maar door de andere wapens die een gezond immuunsysteem heeft.
Daarnaast klopt de stelling ook niet, omdat ondertussen een grote groep mensen ziek is geweest en wel degelijk antistoffen heeft opgebouwd. In het onderzoek van Sanquin in april was dit 5,5% op basis van antistoffen in het bloed. Daarnaast kunnen er ook antistoffen in de slijmvliezen zitten, maar daar is geen onderzoek naar gedaan.
Er is dus wel degelijk een deel van de bevolking die weerstand heeft.
Maatregelen hebben effect gehad?!
Tevens wordt gesuggereerd dat de maatregelen effect hebben gehad. Ik heb echter gevraagd naar de evaluatie van de maatregelen en op die vraag is geen antwoord gekomen. In de evaluatie die ik zelf heb gemaakt op basis van de RIVM-cijfers en de momenten van ingang, kan ik niet anders concluderen dat de meeste maatregelen geen effect hebben gehad. Alleen het beperken van grote groepen en het thuiswerken hebben mogelijk bijgedragen. De andere maatregelen kwamen nadat de curve al aan het flatten was en hebben geen duidelijke versnelling van het flatten van de curve laten zien.
Besmettelijker dan griep?!
Ook de constatering dat het coronavirus veel besmettelijker is, is maar de vraag. Want zelfs in thuissituaties, waarbij de 1,5 meter regel meestal niet aan de orde is en mensen gedurende lange tijd bij elkaar verblijven, blijkt de kans om besmet te worden slechts 18% te zijn. Mogelijk dat deze verspreiding wel iets hoger is dan die van de seizoensgriep. Maar dat verschil is niet extreem.
Dodelijk
“Duizenden mensen, waaronder veel oudere mensen, zijn in korte tijd overleden. De hogere sterfte valt samen met de corona-epidemie in Nederland.”
Er zijn tot nu toe minder mensen overleden dan in het griepseizoen 2017/2018. Ook wanneer je de overledenen door Influenza meetelt. Voor wat betreft de ouderen geldt dat er juist in de verzorgingstehuizen geen / onvoldoende beschermingsmiddelen waren en dat juist daar de juiste maatregelen niet genomen zijn. De overledenen hadden daar waarschijnlijk beperkt kunnen worden. Met die kennis zal het aantal sterfgevallen in die doelgroep dan ook waarschijnlijk afnemen. Wanneer je daar de huidige cijfers voor zou corrigeren, moet je de cijfers naar beneden bijstellen.
Mijn Conclusie:
Deze reactie snijdt totaal geen hout en geeft een verkeerde voorstelling van zaken.
Lessons Learned
“Daarnaast kan ik u wijzen op het zogenoemde “Lessons Learned” traject. Naast de experts die het kabinet reeds betrekt bij de totstandkoming van het beleid is in dit traject in totaal met meer dan honderd experts met een grote diversiteit aan achtergronden gesproken. (denk aan: medisch, economisch, sociaal, bestuur, gedrag, communicatie en veiligheid e.a.). Het kabinet heeft deze experts gevraagd om te helpen bij het rekken van lessen. Onder anders is gesproken met medische professionals, patiëntvertegenwoordigers, bestuurders, hoogleraren, professionals uit andere sectoren, ervaringsdeskundigen en mensen van onder meer GGD’en en gemeenten.”
Dit is natuurlijk een goed punt. Alleen heb ik niet het idee dat hierdoor het beleid is veranderd, terwijl de sociale en economische gevolgen van de maatregelen enorm zijn. De vraag is natuurlijk of bij al deze experts ook de mensen die kritische vragen hebben, zijn gevraagd om mee te denken. (Vooralsnog zie ik alleen namen van mensen die in het verleden ook in overheidsdienst hebben gewerkt als deelnemer in het Red-team.) Meer dan 2.000 artsen en zorgprofessionals hebben een brandbrief gestuurd, waar geen reactie op gekomen is. Maurice de Hond heeft meer dan duidelijk gemaakt dat aerosolen een belangrijke rol spelen. Ook dit is niet opgepakt. Daarentegen wordt er wel beleid gemaakt hoe je kritische geluiden op de sociale media kunt aanpakken.
Ik heb dan ook helaas mijn vraagtekens bij dit “lessons learned” traject.
Alle peilen op het vaccin
“Het meest specifieke preventiebeleid waar het kabinet in investeert, is de ontwikkeling van een vaccin.”
Ja, dat idee had ik al met een minister van VWS die roept: ”Er is maar één echte oplossing en dat is een vaccin!”
Deze ingeslagen weg geeft ons kabinet in mijn ogen een tunnelvisie. Alle peilen op het vaccin. Hierbij verliezen de belangrijkste vraag uit het oog. Is een vaccin noodzakelijk? Ondertussen is duidelijk dat er relatief minder mensen in het ziekenhuis worden opgenomen, minder mensen op de IC, het verblijf in het ziekenhuis / IC korter is dan in het begin en dat de overlevingskansen verder zijn toegenomen.
Daarnaast is het nog de vraag of er op korte termijn een vaccin ontwikkeld kan worden en of de bijwerkingen wel opwegen tegen de voordelen.
Wat staat er tussen de regels
Er is punt dat steeds opnieuw naar voren komt:
“De Nederlandse corona-aanpak is er op gericht het virus maximaal te controleren, de zorg niet te overbelasten en kwetsbare mensen in de samenleving te beschermen.”
“Zo is berekend dat als er langdurig meer dan 40 mensen per dag in het ziekenhuis worden opgenomen, de zorg al snel overbelast kan raken.”
“Het gebrek aan een vaccin voor het coronavirus maakt dat, zonder alle maatregelen die het kabinet heeft genomen en nog neemt, de zorg geheel vast zou lopen. Dit zou desastreuze gevolgen hebben.”
Overbelasting van de zorg voorkomen!
Dat klinkt logisch uiteraard. Maar feitelijk komt nu naar voren wat 10 jaar Rutte op dit gebied heeft betekent. Heel Nederland gaat op slot omdat de zorg het niet aan kan. Echter in de afgelopen 10 jaar is het aantal ziekenhuisbedden met meer dan 7.400 wegbezuinigd en is het aantal IC-bedden van ruim 2.200 in 2015 teruggegaan naar 1.150 nu. In de afgelopen 5 jaar is het meerdere malen voorgekomen dat de ziekenhuizen (inclusief IC’s) vol lagen met grieppatiënten. Er is op meerdere plekken gewaarschuwd voor een capaciteitsprobleem wanneer er een ernstige epidemie zou uitbreken. Ondanks dat is onder Rutte de zorg wegbezuinigd.
Niet Corona is het grootste probleem, maar de capaciteit in de zorg om corona-patiënten te helpen. Met dank aan de bezuinigingen van 10 jaar Rutte!
Waarom investeren in een vaccin waarvan nog niet is bekend of het gaat werken, hoe veilig het is en wanneer het komt, als dit geld ook kan worden geïnvesteerd in de zorg door extra ziekenhuisbedden en een hogere IC-capaciteit. Hiermee hoeft Nederland minder snel op slot in geval van een epidemie. Of het nu Corona, Influenza of een toekomstig virus is.