Geachte heer Rutte,
Ik hoorde u pas tegen iemand die vragen had zeggen: “Stuur maar een briefje”. Nu heb ik ook vragen, dus bij deze dat briefje. Samengevat zijn het onderstaande vragen, welke ik in de verdere brief onderbouw:
Hoofdvraag:
Waarom staat COVID-19 nog steeds op de lijst groep A van gevaarlijke infectie ziekten?
Subvragen
- Is het waar dat wanneer een ziekte op de groep A lijst staat en deze in ons land is, dat de WHO dan sturende maatregelen op kan leggen?
- Waarom is dit beleid sinds medio mei overgegaan in “Crush the curve”?
- Waarom is het effect van de maatregelen nog niet geëvalueerd?
- Wanneer is er sprake is van een COVID-19-Epidimie
- Wat is de waarde van de signaalwaarden op het Coronadashboard?
Hierna volgt zoals gezegd een nadere onderbouwing van de vragen in mijn uitgebreidere schrijven.
Ik hoop van u echt een inhoudelijke reactie te ontvangen
Ik wens u wijsheid en gezondheid toe.
Hoogachtend,
Bert Tijhoff
P.S. Met betrekking tot uw gezondheid hoorde ik u ooit in een interview zeggen dat u 2 maal per dag een multivitamine inneemt. Super goed van u, maar jammer dat ik over de inzet van multivitaminen de afgelopen maanden niets heb gehoord. Bij veel Corona-patiënten zijn te korten aan vitaminen en mineralen vastgesteld. Waarom dan niet net als u preventief aan de multivitaminen?
Ik had u graag een potje Multivitaminen gestuurd, maar ik was bang dat de inhoud als bedreigend kon worden gezien en er eerst een inhoud onderzoek gedaan zou moeten worden. Mocht u echter alsnog een potje willen ontvangen stuur ik hem graag toe.
Volledige brief
Geachte heer Rutte,
Ik zie dat u hard werkt en met heel veel zaken bezig bent. Sinds het door de WHO uitroepen van COVID-19 tot pandemie, staat heel de wereld op zijn kop. Het lijkt wel of we in een massapsychose zijn beland en bijna iedereen als de dood is. Het lijkt ook wel of niemand meer tijd heeft om even heel rustig een stap achteruit te doen om alles eens goed te overzien. Ik heb dat wel gedaan en heb eigenlijk maar 1 vraag. Het antwoord daarop is bepalend voor alle acties die daaruit voortvloeiden.
Waarom staat COVID-19 nog steeds op de lijst groep A van gevaarlijke infectie ziekten?
In februari van dit jaar plaatste de WHO COVID-19 op de lijst groep A van gevaarlijke infectie ziekten. Op deze lijst staan ziekten als Ebola. Ziekten waarbij de kans op overlijden als je deze ziekte krijgt 30 tot 80% is.
In februari, toen COVID-19 door de WHO op deze lijst werd gezet, noemde men nog een dodelijkheid van 3,4% (CFR = Case Fatality Rate). Aanzienlijk minder dodelijk dan de andere ziekten op de lijst, maar in combinatie met de verwachtte besmettelijkheid, was deze beslissing mogelijk wel te rechtvaardigen. Al kun je daar over blijven discussiëren.
Minder dodelijk dan Influenza
Ondertussen is gebleken dat de besmettelijkheid veel lager is dan verwacht en datzelfde geldt voor de dodelijkheid. Wanneer ik op basis van de tot en met 18 augustus bekende gegevens van het RIVM de CFR bereken, kom ik op 0,77% (2). Lager dan de CFR van Influenza in het griepseizoen 2017 – 2018, welke (met verwijzing naar de briefing van Jaap van Dissel (1)) ongeveer 1% bedroeg.
Waarschijnlijk ligt de CFR nog lager omdat de groep zonder klachten waarschijnlijk nog groter is dan de 98% die Jaap van Dissel tot nu toe noemde op basis van de cijfers van maart en april. De CDC (Amerikaanse Centers for Disease Control) berekende zelfs maar een CFR van 0,26%.
Naast de CFR heb ik ook gekeken naar de IFR (Infection Fatality Rate). En ook daar zie ik geen verontrustende cijfers (3). Jaap van Dissel heeft op 25 juni tijdens de Briefing aan de Tweede Kamer laten weten dat de IFR tussen de 0,32 en 1% ligt. Op basis van de nu bekende cijfers kom ik daar zelfs nog onder.
Jaap van Dissel zei het al op 4 februari tijdens de Briefing aan de Tweede Kamer:
Het lijkt qua besmettelijkheid op seasonal flu, wat natuurlijk de gewone griep is. Het zit wat betreft sterfte natuurlijk duidelijk onder SARS. Het lijkt zich meer in de richting van seasonal flu te begeven. Dat heb ik, denk ik, ook geïllustreerd. Maar waar het precies uit zal komen, weten we gewoon nog niet.
Ondertussen weten we dus aanzienlijk meer dan op 4 februari en ik heb hiervoor laten zien dat Jaap van Dissel het op 4 februari al goed gezien had. In onderstaande tabel heb ik de gegevens van het griepseizoen 2017-2018 even naast COVID-19 2020 gezet:
COVID-19 lijkt dus in alle opzichten meer op Influenza dan Ebola en toch staat het nog steeds op dezelfde groep A lijst gevaarlijke infectieziekten, terwijl Influenza op geen enkele lijst staat waarvoor maatregelen genomen moeten worden.
Dus daarom mijn vraag: Waarom staat COVID-19 nog steeds op de lijst groep A van gevaarlijke infectie ziekten?
Rol van de WHO
Nu kunt u natuurlijk zeggen dat u daar geen invloed op heeft en dat de WHO dit bepaalt. Maar u kunt deze vraag wel voorleggen aan de WHO, zodat zij hun standpunt kunnen uitleggen, dan wel kunnen herzien.
Brengt me overigens even bij een subvraagje. Is het waar dat wanneer een ziekte op de groep A lijst staat en deze in ons land is, dat de WHO dan sturende maatregelen op kan leggen? Zo ja, dan toont voorgaande toch wel aan dat dit geen goede zaak is. Want nu blijkt dat de WHO het bij het verkeerde eind heeft, kan het toch niet zo zijn dat zij op basis van verkeerde feiten u ons maatregelen op laat leggen.
Druk op de gezondheidzorg
Ik heb COVID-19 hiervoor vergeleken met Influenza. Voor de meeste mensen die besmet worden met COVID-19 is het ziektebeeld ook vergelijkbaar met griepachtige klachten. En ook met Influenza zijn er mensen die heel ziek worden en zelfs opgenomen moeten worden in het ziekenhuis, als ook IC. Voor deze laatste groep lijkt het verschil vooral in de opname duur te zitten, die veel langer is dan bij Influenza.
In deze begreep ik dan ook wel dat u probeert om te voorkomen dat de zorg het niet meer aan kan. Maar ook dit was geen nieuwe situatie. Jaap van Dissel stelt in zijn briefing (1) dat ook in 2017 – 2018 de ziekenhuizen en IC’s vol lagen. En ook in 2016 speelde dit al. Toch is er onder uw beleid doorgegaan met het weg bezuinigen van ziekenhuis- en IC-bedden. Een beslissing waarvan u nu waarschijnlijk spijt heeft.
Maar goed we hebben met de huidige situatie in de zorg te dealen. Ik kon dus ook prima meegaan in de gedachte van “flatten the curve”. Maar dat brengt me toch nog even bij een paar subvraagjes:
- Waarom is dit beleid sinds medio mei overgegaan in “Crush the curve”?
- Waarom is het effect van de maatregelen nog niet geëvalueerd?
Ik heb voor mijzelf wel een evaluatie gemaakt en dan zie ik bijvoorbeeld dat het invoeren van de 1,5 meter regel geen invloed heeft gehad. Desgewenst stuur ik u graag mijn berekeningen, maar ik neem aan dat de knappe koppen van het RIVM dit toch ook zouden moeten kunnen en eigenlijk al lang hadden moeten doen.
Behandelingen
Nog even terug naar de druk op de zorg. In tegenstelling tot begin maart, weten we ondertussen veel meer. De kans dat de zorg weer wordt overstelpt is daardoor veel kleiner geworden. Ondertussen zijn er wereldwijd vele behandelprotocollen uitgewerkt. Zowel in de eerste als tweede lijn. Het aantal mensen dat naar het ziekenhuis moet blijkt met tot wel 80% te kunnen worden gereduceerd. Voor degenen die wel naar het ziekenhuis moeten is de kans dat ze op de IC komen ook met wel 80% gereduceerd en ook de gemiddelde opname tijd is aanzienlijk afgenomen ten opzichte van begin maart. De perspectieven voor de mensen die ernstig ziek worden zijn gelukkig een stuk beter. De kans om in het ziekenhuis te overlijden is ook aanzienlijk afgenomen.
Risicogroepen
Wat ondertussen ook meer dan duidelijk is, is dat COVID-19 voor een heel groot deel van de Nederlandse bevolking weinig tot geen risico’s met zich meebrengt. De ernstig zieken en overlijdens vinden voornamelijk plaats in een aantal risicogroepen. COVID-19 kent eigenlijk dezelfde risicogroepen als Influenza. Alleen de Influenza-risicogroep kinderen tot 4 jaar speelt niet voor COVID-19.
De risicogroepen zijn (gegevens afkomstig RIVM):
- Ouderen (van de overledenen was 50% ouder dan 83 jaar, slechts 5,7% was jonger dan 65 jaar en onder de 50 jaar is het sterftepercentage nihil.)
- Mensen met onderliggend lijden. (87.4% van de mensen onder de 70 jaar had last van onderliggend lijden (hart en vaatziekten, 43%, Diabetes 26%, Chronische longaandoeningen 24%). Op het totaal van 6.175 overledenen zijn er slechts 70 waarvan bekend is dat zij geen bekend onderliggend lijden hadden. Bij deze mensen is geen nader onderzoek gedaan of er wellicht sprake was van verborgen onderliggend lijden).
Dat u deze groepen wilt beschermen is natuurlijk prima. Maar dan wel door maatregelen te nemen die daarbij passen en volgens mij niet door een heel land beperkingen op te leggen.
De afgelopen periode heeft ons veel geleerd over infectieziekten. Steeds duidelijker wordt ook de rol van ventilatie. Willen we deze risicogroep echt beschermen, dan moeten we daar de maatregelen treffen. Daarvoor hoeft niet een heel land plat gelegd te worden. Optimaliseren van de ventilatie is 1. Mocht er dan toch een verhoogd risico zijn, kunnen andere beschermende maatregelen ter plekke worden geregeld. Uiteraard dient daarbij de kwaliteit van leven ook een belangrijke rol te spelen.
Op basis van het voorgaande stel ik u daarom opnieuw mijn vraag: Waarom staat COVID-19 nog steeds op de lijst groep A van gevaarlijke infectie ziekten?
Wanneer is er sprake van een epidemie?
Mocht u mij in kunnen laten zien dat ik voorgaande fout interpreteer en dat er wel degelijk sprake is van een Groep A lijst infectieziekte die veel gevaarlijker is dan Influenza en vergelijkbaar gevaarlijk is als Ebola, dan heb ik toch nog een paar vervolg vragen.
Op dit moment is de spoedwet in behandeling, welke op basis van mijn voorgaande interpretatie van de feiten feitelijk niet aan de orde zou hoeven zijn. Mocht u daar toch mee doorgaan, zou ik graag van u vernemen wanneer er sprake is van een COVID-19-Epidimie. De spoedwet zet in op het inperken van deze epidemie. Echter staat er nergens omschreven wanneer er sprake is van een epidemie.
Kijk ik toch weer even naar de griep, dan spreekt het RIVM van een griepepidemie wanneer meer dan 58 mensen per 100.000 inwoners zich in een week bij de huisarts melden met griepachtige klachten. Een dergelijke omschrijving zou er toch ook moeten zijn voor COVID-19, dan wel dat COVID-19 onder dezelfde omschrijving wordt meegenomen, gezien de overeenkomst in klachten.
Wat is de waarde van de signaalwaarden op het Coronadashboard?
Op het Coronadashboard worden verschillende signaalwaarden weergegeven. Maar welke waarde ik hieraan moet geven is volledig onduidelijk. Een signaalwaarde is volgens mij niet meer dan een teken voor “let op!”, maar zegt nog niets over hoe dicht we bij de gevarenzone zitten en of we ons al zorgen moeten maken. Op basis van het huidige dashboard kan ik de gegevens niet goed in perspectief plaatsen. Het zou prettig zijn wanneer u ervoor zorgt dat hier duidelijkheid in komt. Verder zou het ook interessant zijn om eenzelfde dashboard voor Influenza te maken. Dan kunnen mensen zaken veel beter in perspectief plaatsen en zullen veel minder mensen direct in de angst schieten.
Mocht u toch verder willen gaan met de spoedwet, dan verzoek ik u daarin in ieder geval te omschrijven wanneer er sprake is van een COVID-19 epidemie, als ook hoe de (signaal)waarden op het coronadashboard geïnterpreteerd dienen te worden.
Voortschrijdend inzicht
Uw mening bijstellen op basis van voortschrijdend inzicht is geen gezichtsverlies, maar toont realiteitszin en moed! Wanneer u mij op basis van feiten kunt tonen dat ik het fout zie, zal ik zeker mijn mening bijstellen. Ik hoop dat u dat ook doet als mijn interpretatie van de feiten de juiste is. Dan bent u voor mij een echte leider.
Ik hoop van u echt een inhoudelijke reactie te ontvangen. Ik heb tot nu toe brieven aan Kamerleden, media en veiligheidsregio gestuurd. Daarop heb ik slechts 1 inhoudelijke reactie ontvangen. Verder geen enkele inhoudelijke reactie. En de reactie die ik wel kreeg van een Kamerlid gaf aan dat ik de feiten juist interpreteerde.
Ik wens u wijsheid en gezondheid toe.
Hoogachtend,
Bert Tijhoff
Bijlagen:
Bijlage 1 Citaat Briefing 4 februari Jaap van Dissel informeert Tweede Kamer
En ik wilde u ook nog even het influenzaseizoen laten zien, waarbij we uiteindelijk toch behoorlijk wat druk op de zorg ervoeren, doordat ziekenhuizen en ic’s vol lagen. Dat was in 2017–2018. Toen hadden we ongeveer 16.000 opnames en bijna een miljoen zieken in de bevolking, dus ongeveer 1 op de 16. Er was een oversterfte tijdens deze periode – dat weet je natuurlijk nooit voor 100% zeker – van ongeveer 9.500. Dan kom je op een percentage van ongeveer 1%.
Ofwel een Case Fatality Rate van 1%
Bijlage 2 Berekening CFR Nederland
Uiteraard zit de angst er goed in. Maar als we de cijfers voor Nederland op een rijtje zetten, is deze angst dan wel gerechtvaardigd?!
- Tot en met 18 augustus zijn er 6.175 mensen met of door Corona overleden
- Tot en met 18 augustus zijn er 12.042 mensen opgenomen geweest in het Ziekenhuis. Het RIVM geeft aan dat 1,5% van de mensen die ziek worden, dusdanig ernstige klachten krijgen dat ze worden opgenomen in het ziekenhuis.
Op basis van het voorgaande is het geschat aantal mensen dat ziek is geworden door COVID-19 802800.
De berekende CFR op basis van dat aantal komt op 0,77%. Dit aantal ligt al onder de CFR van influenza in het heftige griepseizoen 2017-2018, maar is waarschijnlijk nog aan de hoge kant, omdat niet goed in beeld is wie er allemaal ziek zijn geweest.
Dat komt doordat een heel grote groep geen klachten krijgt, nadat ze zijn besmet.
Bijlage 3 IFR in Nederland
Een andere belangrijk gegeven om ziekten te kunnen vergelijken is de IFR (Infection Fatality Rate). Dit staat voor de kans dat men kan komen te overlijden nadat men besmet is. In dit getal zitten dus ook de zogenoemde asymptomatische dragers. Dat zijn mensen die wel besmet zijn, maar niet ziek worden.
Wat we verder weten:
- Het RIVM heeft reeds aangegeven dat ruim 98% van de mensen die ziek wordt van Corona, slechts geen tot milde klachten heeft.
- Er is ook een groep die niet ziek wordt, de zo genoemde asymptomatische dragers. Deze wordt geschat tussen de 25 en 50% van alle besmettingen.
- Bloedonderzoek onder bloeddonoren (gezonde mensen) in de leeftijdsgroep 18 tot 65 jaar laat zien dat er begin mij al 5,5% mensen antistoffen tegen COVID-19 in het bloed hadden
- Mensen met lichte klachten en asymptomatische dragers, blijken geen antistoffen in het bloed aan te maken. Het immuunsysteem kent meerdere beschermlagen en kan in veel gevallen het virus al bestrijden zonder in de fase van antistoffenaanmaak te komen.
- De groep Nederlanders die ondertussen COVID-19 heeft gehad is dus veel groter dan de 5,5% op basis van antistoffen.
Jaap van Dissel heeft op 25 juni tijdens de Briefing aan de Tweede Kamer laten weten dat de IFR tussen de 0,32 en 1% ligt. Op zich zou dit al groot nieuws moeten zijn geweest en voldoende reden om te stoppen met alle maatregelen. Maar helaas gebeurde dit niet. Ik ben hier stomverbaasd over.
Helaas heeft hij geen onderbouwing voor deze cijfers gegeven, maar ik denk dat hij daarmee nog steeds aan de hoge kant zit.
Gaan we uit van de Sanquin cijfers, bedraagt de IFR 0,64%. Veel lager dus dan de 1%. Maar zoals aangegeven is dit gebaseerd op mensen met antistoffen en geeft dat een veel te lage indicatie van het werkelijk aantal personen dat besmet is geweest. In onderstaande tabel kun je zien dat de IFR snel afneemt met de toename van het aantal besmette personen. Dat het aantal besmette personen groter is dan 10% is heel aannemelijk. Dan komt de IFR op 0,35% of lager. Ik verwacht echter dat de groep die werkelijk besmet is geweest nog veel hoger ligt en wellicht wel meer dan 20% bedraagt. Maar dat kan ik niet onderbouwen.
Over de IFR voor Influenza in Nederland heb ik helaas geen goede cijfers kunnen vinden. Deze zullen gezien het vergelijkbare patroon van verspreiding en de vergelijkbare (en zelfs iets hogere) CFR, in dezelfde orde van grote liggen.