Corona (COVID-19) geeft griepachtige klachten en in klein percentage van de gevallen ook ernstige luchtwegklachten. Het Nivel registreert al jaren wekelijks het aantal mensen dat zich met griepachtige klachten meldt bij de huisarts. Op deze manier kan ook worden bepaald of er sprake is van een epidemie of niet. Wanneer er wekelijks meer dan 58 per 100.000 inwoners zich met griepachtige klachten bij de huisarts wordt de grens van een milde epidemie overschreden en spreekt men van een epidemie.
Griepachtige klachten kunnen het gevolg zijn van verschillende ziekteverwekkers, zoals verschillende influenza-stammen, het Rhinovirus (verkoudheidvirus, het Enterovirus, RSV en nu dus ook Corona. Met de komst van het “hoog besmettelijke” “killervirus” COVID-19 zou je verwachten dat het aantal griepachtige klachten dan ook enorm zou toenemen. Wanneer we echter kijken naar de grafiek en dit jaar vergelijken met het afgelopen jaar zien we echter iets anders.
Bron: RIVM
Een Milde Griep-epidemie
Een griepseizoen wordt gevolgd tussen week 40 van het ene jaar tot en met week 39 van het daaropvolgende jaar. De griepepidemie start rond week 50, waarna die rond week 52 even zakt en dan vanaf week 2 echt doorzet en duurt dan gemiddeld 13 weken.
Het afgelopen griepseizoen is er nauwelijks sprake van een griepepidemie geweest. In week 50 wordt net even de grens van een lichte epidemie aangetikt, maar zakt dan ook direct weer sterk. Tot week 10 komt de griep eigenlijk maar 5 a 6 weken boven de epidemie grens van 58 gevallen per 100.000 inwoners, waarde piek blijft hangen op minder dan 80 gevallen per 100.000 inwoners. In andere jaren ligt deze piek tussen de 100 en 170 gevallen en duurt de griepepidemie tot week 10 gemiddeld ruim 9 weken.
Na week 16 is het verloop van het aantal gemelde griepachtige klachten in lijn met voorgaande jaren en ligt in week 20 zelfs aan de onderkant.
Op basis van de patronen van het aantal bij de huisarts gemelde griepachtige klachten per 100.000 inwoners, kan niet gesproken worden van een ernstig griepseizoen dit seizoen. Het ligt in de lijn van het vorige griepseizoen 2018-2019.
Een korte Corona-epidemie
Het afgelopen griepseizoen was tot week 10 dus erg mild. Maar dan komt COVID-19 ons land binnen en maakt vele slachtoffers. In week 1 schiet het aantal griepachtige gevallen per 100.000 inwoners de grens van 58 over en schiet door naar bijna 120! Daarna daalt het aantal meldingen en daalt deze in week 16 zelfs weer onder de 58. Wanneer we alle gevallen toeschrijven aan Corona, duurde de Corona-epidemie in Nederland dus 6 weken.
Hierbij dient in ogenschouw genomen te worden dat toen Corona de kop op stak en deze als gevaarlijk killervirus werd weggezet, veel meer mensen dan normaal zich met griepachtige klachten zullen hebben gemeld bij de huisarts. De piek van nog geen 120 gevallen in week 11, geeft daardoor waarschijnlijk een vertekend beeld ten opzichte van voorgaande jaren waar de druk om met milde klachten naar de huisarts te gaan er niet was.
Dat de piek zo laag ligt kan in ieder geval niet en zeker niet volledig worden toegeschreven aan de zogenoemde Corona-maatregelen. Want pas op 12 maart werd het advies gegeven om bij hoesten thuis te blijven en om zo veel mogelijk thuis te werken. Gezien de incubatie tot de eerste klachten door COVID-19 gemiddeld 5 dagen bedragen en patiënten gemiddeld pas na 4 dagen klachten naar de dokter gaan, zou het effect van deze maatregelen pas op 21 maart, dus week 13 te zien moeten zijn. De curve was toen al dalende.
Wel werd daarna een sterkere daling ingezet, waarmee het thuisblijven met een hoestje, wellicht wel voor een versnelling van de neerwaartse tendens heeft gezorgd en deze maatregel mogelijk de beste maatregel van alle maatregelen is geweest.
Oversterfte door Milde Griep of door Corona
Elk griepseizoen overlijden er mensen die griep krijgen. Net als nu met Corona, voornamelijk ouderen en/of mensen met onderliggend lijden. In de afgelopen 10 jaar waren dat er gemiddeld 2.000 met een piek in het seizoen 2017-2018, waarbij er ruim 9.500 mensen overleden.
Dit griepseizoen ligt de oversterfte op circa 6.500 mensen. Dat ligt ruim boven het gemiddelde van een gemiddeld griepseizoen. Het lijkt er dan ook op dat Corona dodelijker is dan een gemiddelde griep. Echter is dat nog te vroeg om te zeggen, omdat het gemiddelde van de griep een gemiddelde is over 10 jaar met ook uitschieters naar 9.500 oversterfte. In vergelijking daarmee valt Corona nog mee.
Daarbij komt ook nog dat de afgelopen anderhalve griepseizoenen (tot week 10 van dit jaar) zeer mild waren met een hele lage oversterfte. Het klinkt wat cru, maar mensen die met een heftigere griepepidemie wel waren overleden, maar door de milde griep gespaard zijn gebleven, zijn wellicht nu wel slachtoffer van Corona geworden. Eigenlijk is er een tweede Corona-golf nodig om dit beter in beeld te krijgen.
Mijn Conclusie
Ook op basis van het aantal mensen dat zich met griepachtige klachten bij de huisartsen heeft gemeld valt te constateren dat COVID-19 niet erger is dan een ernstige griep. Dit is een constatering op basis van één seizoen. Bij Influenza zien we een grote schommeling van de ernst van een griepepidemie door de jaren heen. Het is zeer waarschijnlijk dat Corona dit beeld zal volgen, maar dat zal in de komende jaren duidelijk worden.
De Corona-maatregelen hebben echter een beperkte invloed gehad op het aantal mensen dat zich met griepachtige klachten bij de huisarts hebben gemeld en zijn waarschijnlijk zelfs hoger dan bij vergelijkbare klacht bij een normale griep. Door de extra aandacht en de angst voor een “killervirus” zullen mensen die normaal bij gelijke klachten niet naar de huisarts zouden zijn gegaan, dat nu wel zijn gegaan.
Als er een Corona-maatregel is geweest die van invloed kan zijn geweest op de afname in het aantal meldingen met griepachtige klachten, dan is het wel het feit dat men thuis diende te blijven wanneer men klachten had. De neerwaartse tendens was echter al ingezet voordat deze maatregel effect kan hebben gehad.